Kontrol altına alınmayan yüksek kan basıncı, vücuttaki tüm damar yapılarında hasara neden oluyor. Diyabet, stres ve genetik faktörlerin varlığı ile aşırı sodyum içeren besinler tüketmek ya da aşırı kilolu olmak hipertansiyonu tetikliyor. Doğrudan yaşlanma ile ilgili bir hastalık olması nedeniyle 60 yaşın üzerindeki her iki kişiden birinde hipertansiyon görülüyor. Ancak tüm dünyada olduğu gibi toplumumuzda da hazır gıdaların egemen olduğu yeni beslenme düzeni ve hareketsiz yaşam şekli, nedeni bilinmeyen yani esansiyel hipertansiyon görülme yaşını okul çağına kadar düşürüyor. Çoğunlukla belirti vermeyen esansiyel hipertansiyon başta kalp, beyin ve böbrekleri hedef alıyor. Anadolu Sağlık Merkezi kardiyoloji uzmanları Doç. Dr. Enis Oğuz ve Dr. Gürsel Ateş, hipertansiyonla ilgili merak edilen sorulara cevap verdi:
Hipertansiyonu tetikleyen faktörler neler? Hipertansiyon hastaları en çok bu hastalığın nedenini bilmek istiyor. Ancak vakaların yüzde 95'i esansiyel yani nedeni bilinmeyen hipertansiyon hastası.
Kalan yüzde 5'lik kısımda ise sekonder hipertansiyon denilen; genelde böbrek ve bazı hormonal hastalıklar nedeniyle yükselen kan basıncı yer alıyor ve tedavi edildiğinde hastalarda normal değerlere dönülüyor. Bu konuda en sık yapılan yanlış yorum ise kalp hastalığı nedeniyle kan basıncının yükseldiğinin düşünülmesi. Ayrıca diyabet, stres, aşırı sodyum içeren besinlerle beslenmek, genetik faktörler ve aşırı kilolu olmak da hipertansiyonu tetikliyor. Alınan her 10 kilo; büyük kan basıncında bir birim, küçük kan basıncında ise 0,8 birim yükselmeye neden oluyor. Aşırı kilolu bir hasta 30 kilo verdiğinde, kan basıncı üç birim azalıyor. Ayrıca sigara ve alkol de kan basıncını yükselten faktörler arasında yer alıyor.
İlaçların yükselmede etkisi var mı? Ağrı kesici ilaçlar vücutta sodyum ve su tutulmasına neden oldukları için geçici olarak kan basıncını yükseltiyor. Bu geçici yükselmeler hipertansiyon anlamına gelmese de vücuttaki damarlarda artan basınca bağlı birtakım hormonal olayları tetikliyor ve damar duvarındaki kas kitlesi dolayısıyla basınç arttıkça uzun vadede hastalık gelişebiliyor. Grip ilaçları, damarları büzen burun açıcı ilaçlar ve doğum kontrol hapları da aynı etkiyi yapıyor.
Ani yükselmeler kimlerde görülüyor? Bu durum genelde başka bir hastalığa bağlı olarak ortaya çıkan sekonder hipertansiyon ile beraber oluyor. Örneğin böbrek üstü bezlerinin aşırı hormon salgıladığı durumlarda, aniden hormon salgılanması halinde kan basıncı yükselebiliyor. Bu hastaların aşırı ilaç tüketmesi, aşırı tuzlu beslenmesi, ilacını unutması gibi durumlarda nadir de olsa ani yükselmeler olabiliyor.
Hastalığın cinsiyete göre farklılıkları oluyor mu? Özellikle kadınların kan basıncı değerleri genç yaşlarda normalin altında olabiliyor. Ancak menopozla birlikte her şey değişiyor. Bu nedenle gençken düşük kan basıncı değerlerine sahip olmak, ileride hipertansiyon hastası olunmayacağına işaret etmiyor. Bir başka fark ise siyah ırklarda görülüyor. Bu kişilerde hipertansiyon daha erken başlıyor ve daha çok görülüyor.
Yorum Yazın