Kuru incir ihracatının tamamına yakınının yapıldığı Sarılop cinsi, sadece Aydın ve İzmir'in bazı ilçelerinde üretilebiliyor. Geleneksel ihraç ürünü Sarılop, Türkiye'ye her yıl ortalama 70 bin ton ihracat karşılığı 300 milyon dolar döviz kazandırıyor. Talebi her geçen yıl artmasına rağmen bu türde üretim, özel iklim ve toprak koşulları gerektirdiği için istenen hızda artırılamıyor.
Kuru incir tarımını farklı coğrafyalara taşıma ve yeni çeşitlerle üretimi artırma hedefiyle yürütülen Siyah orak projesi ise laboratuvardan bahçeye uzanan bir başarı hikayesine imza atıyor.
Kuru meyve ihracatçısı K.F.C. Gıda'nın Tarım ve Orman Bakanlığı Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğüne (TAGEM) bağlı Erbeyli İncir Araştırma Enstitüsü, Ege Üniversitesi ve İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü ile birlikte yürüttüğü projeyle gen kaynağı Anadolu'da bulunan 284 incir çeşidi araştırıldı.
Endüstriyel olarak tarımı yapılmayan bu çeşitler içinde sağlığa faydalı bileşikler içeren, hastalık ve zararlılara dayanıklı ve kurutulmuş olarak tüketilebilen çeşitler, laboratuvarda analizlere tabi tutuldu.
Araştırma sonucu "Siyah orak" olarak bilinen çeşidin, diğer türlere göre daha yüksek polifenol ve antioksidan aktivite içerdiği, özellikle ürüne rengini veren "antosiyanin" pigmentinin antidiyabetik, antikanserojen, antienflamatuvar, antihipertansif ve antimikrobiyal etkilerine ilişkin çok sayıda bilimsel veri bulunduğu belirlendi.
K.F.C. Gıda'nın İzmir'in Bergama ilçesinde oluşturduğu bahçede deneme üretimleri yapılan Siyah orak incirinin küf kaynaklı aflatoksin benzeri oluşumlara diğer çeşitlere göre daha dirençli olduğuna ilişkin veriler de elde edildi.
Laboratuvar çalışmalarıyla üstün özellikleri ortaya konan bu çeşidin Anadolu coğrafyasında yaygınlaştırılması için doku kültürü yoluyla fidan üretimi yapan K.F.C. Gıda, sözleşmeli modelle yetiştiricilik çalışması kapsamında deneme bahçesinde üretici eğitimlerini sürdürüyor.
Yellop ya da breba olarak bilinen ilk hasadın haziranın son haftası yapılarak ürünün taze olarak satışa sunulduğu Siyah orakta, ana hasat dönemi ise ağustosun ikinci yarısıyla birlikte başladı.
Bergama'daki 80 dönümlük bahçede dikili ağaçlarda olgunlaştıktan sonra kuruyarak yere düşen incirler toplanarak seraların içindeki kerevetlere serildi.
Burada ölçümlemeleri yapılan incirler, istenen nem oranına geldiğinde toplanarak incir işleme tesislerine gönderildi.
Toprak sağlığını iyileştirme ve doğal dengeyi korumaya odaklanan rejeneratif tarım uygulamalarının hayata geçirildiği bahçede organik olarak üretilen kuru incirler, uluslararası pazara sunulmaya başlandı.
- Adıyaman'da da deneniyor
TİM Kuru Meyve ve Mamulleri Sektör Kurulu Başkanlığı görevini de yürüten K.F.C. Gıda Yönetim Kurulu Başkanı Birol Celep, yaptığı açıklamada laboratuvar testleri ve bahçe deneyleriyle üstün özellikleri saptanan Siyah orak çeşidinde üretimi yaygınlaştırmak istediklerini belirtti.
Antioksidan değerinin sıra dışı şekilde yüksek olması ve çözünür bir diyet lifi olan pektin içeriğiyle Siyah orak çeşidinin Amerika ve Asya Pasifik pazarında insan sağlığına yararlı ürün olarak iddialı hale gelebileceğini söyleyen Celep, bu çeşidin aflatoksin gelişimine yatkın olmadığını gösteren sonuçların da umut verici olduğunu kaydetti.
Siyah orak kuru incirinin orta ve uzun vadede kuru meyve ihracatı içinde önemli bir paya ulaşacağını, bunu üreticinin ortaklığıyla başarabileceklerini dile getiren Celep, sözleşmeli üretim modelini yaygınlaştırmak istediklerini bildirdi.
Üreticilerin Bergama'daki deneme bahçesinde ürünü görebildiğini, rakamsal ve ölçülebilir verilerle karşılaştırma yapabildiğini söyleyen Celep, bahçeden sofraya tüm süreçleri takip edebilecekleri bir model kurguladıklarını, üretici için garantili bir üretim ortaklığını hayata geçirdiklerini aktardı.
Siyah orakın geniş bir pazar potansiyeli bulunduğuna işaret eden Celep, şöyle konuştu:
"Doğru anlatıldığında eminim ki dünyada 200 ülkedeki tüketicilere hitap edebilecek bir ürün çeşidi. Dolayısıyla bunun ülke ekonomisine, üreticiye getireceği fayda ve bu zincirdeki bütün adımlar büyük önem arz ediyor. İnşallah hedeflerimizi, tüm iyi niyetimizle tacir, tüccar mantığıyla değil orta ve uzun vadede ülke ekonomisine katkı sağlayacak projeksiyonla ileriye taşırız. İzmir'den Çanakkale'ye kadar Ege'nin kuzey arterini bu ürünle taçlandırmak istiyoruz. Bu bölge çok çok uygun bölgesel olarak."
Siyah orak projesi koordinatörü Ersin Madur ise bu yıl Kuzey Ege'de farklı illerde kurdukları 18 bahçede 40 bine yakın fidan diktiklerini, üretici ilgisinin çok yüksek olduğunu ifade etti.
Siyah orağın alternatif tarım ürünlerine göre üreticiye daha fazla kazanç sağlayacağına inandıklarını dile getiren Madur, "Birçok köyde bilgilendirme toplantıları yaptık. Üretici alternatif arayışında. Sadece ürünü görmek istiyorlar. Biz de örnek bahçelerimizi kurduk. Elimizden gelen desteği sağlıyoruz. Büyüyerek gideceğimiz, Türkiye ve dünyaya bunu taşıyabileceğimiz bir yolda ilerlediğimize inanıyorum." dedi.
Anadolu'da kışın çok sert geçen ve yazın ise toplam sıcaklığı düşük olan bölgeler dışında birçok bölgede Siyah orak incirinin yetişme potansiyelinin bulunduğunu aktaran Madur, Adıyaman'ın Besni ilçesinde de 100 fidanla deneme üretimi yaptıklarını dile getirdi.
Bergama Bölcek Mahallesi'ndeki arazisine Siyah orak çeşidi dikimini yapan Okan Altındağ ise bir süredir kuraklıkla mücadele ettiklerini, yeni ürün arayışında olduklarını belirterek Siyah orak incirin çok su istemediğini, veriminin yüksek olduğunu ve pazar sorununun olmadığını görerek bu işe adım attıklarını, birçok arkadaşının da kendisini takip ettiğini ifade etti.
Yorum Yazın