Meclisimizin kurulması,Cumhuriyetin ilanı,halifeliğin lağv edilmesi ve peş peşe yapılan aydınlanma ve çağdaş devrimlerden sonra Türk kadını 5 Aralık 1934 tarihin de seçme ve seçilme hakkı kazanmıştır. Günümüz penceresinden bakıldığı zaman önemli görünmeyen bu hak o günün şartlarıyla yenilikçi ve atak bir devrim,reformdur.Türkiye kadınına seçme ve seçilme hakkı verip kanunlaştırdığı yıl,günümüz de kalkınmışlık ve özgürlük kuralları ile imrenerek baktığımız birçok ülkeden öncedir.Osmanlı döneminde ise kadınımız için seçme ve seçilme hakkı düşünükmediği gibi ikinci Mahmut döneminde yapılan nufus sayımın da erkek ve bazı hayvan türleri sayılmış da kadınlarımızın sayılmasına dahi gerek görülmemiştir.1034 Yılı ilk bakışta geç gibi göründe de aşağıda kronolojik adımları yazdım.
3 Nisan 1930’da da Mecliste müzakeresi bir yılda tamamlanan yeni Belediye Kanunu kabul edildi.Böylece kadınlara seçme ve seçilme hakkı tanınmış oldu.
Aynı gün Afet İnan, Türk Ocağı merkezinde Türk kadınlarının seçim haklarına ilişkin verdiği konferansta: “Kadın seçim hakkını almalıdır, çünkü demokrasinin mantığı bunu gerektirir” diyerek sözünü tamamlamıştır.
1930 yılı Belediye Seçimleri kadınlara, “seçimlere katılma, belediye meclislerine üye olma, seçimlerde aday olma hakkını” sağlaması nedeniyle oldukça büyük önem kazanmış ve dikkat çekmiştir. Kadınlara tanınan haklar Türkiye’nin demokratikleşmesinin en önemli göstergelerinden biri olmuştur.
Bu gelişmelerin ardından 26 Ekim 1933’te, kadınlara Köy İhtiyar Heyetleri için yapılan seçimlerde seçme ve seçilme hakkı vermek amacıyla, Köy Kanununda değişiklik yapıldı.
3 Aralık 1934’te Anayasanın 10. ve 11. maddelerindeki “her erkek Türk” ifadesi “kadın, erkek her Türk” şeklinde değiştirilmiş ve meclise kanun teklifi yapılmıştır.
5 Aralık 1934’te de Türkiye Büyük Millet Meclisi kadınlara seçme ve seçilme hakkını tanıyan yasayı kabul ederek, Türk kadınına yasalar önünde erkeklerle eşit haklar verilmiştir.
Tama manalı ve her alanda kadına seçme ve seçilme hakkı verilmesi ve kanunlaştırılması 5 Aralık 1934 dür.Cumhuriyetin ilanıyla birlikte topyekun yapılan tüm aydınlanma çalışmaları ile birlikte kadınlarımızn bu harekette olması ve kadın aydın olmayan toplumlar da nesil cahilliğin de yok olur fikri benimsenmiştir.
Günümüz gelişmelerinde dikkatimizi çekmesi gereken önemli konulardan biri de kadının seçme ve seçilme hakkı elde etmesinin 82.yılını idrak etmemizden ziyade kadının kendisini ifade etme halidir.Toplumumuzun kadına verdiği değer ve önem,kadının yaşama,öğretim,sosyal hayat ve ölme şekilleridir.
Mir Murat Demir
Yorum Yazın