İnsan olarak ne çok şey var ki daha iyi, daha güzel, daha verimli, daha randımanlı olsun diye katkıda bulunup emek vermemiz, enerji tüketmemiz gerekir. İlk kurduğum cümle bayağı iyide daha güzelini yazayım. İnsan olarak çok şey var ki, dengenin ve döngünün bozulmaması için sadece gözleyip, bilerek, anlayarak uzak durup bozmadan seyretmemiz en iyisidir, iyi olmanın da ötesin de hayatidir. Zeytin meyvesini bilmeyenimiz yoktur, uzun yıllara uzanan bir ömrü ve asırlar öncesinden günümüze tanınmışlığı vardır. Zeytin dünya ülkeleri içerisinde de tanınan özellikle yağının da en sağlıklı olanı kabul edilen bir ağaçtır. Bakın zeytin ağacı ve insan katkısı olmadan döngüsü nasılmış.
*
Yere atılan zeytin çekirdeklerinin hiçbirinin çimlenmediğini belki fark edenler olmuştur. Peki, zeytin tohumları bu şekilde çimlenmiyorsa, çevremizdeki zeytin ağaçlan nasıl ortaya çıkıyor? Zeytin odununun çok sert bir yapıda olmasından ötürü zeytin içerisinde yer alan çekirdekleri de odunsu bir yapıda olur. Bu yüzden de zeytin çekirdekleri ya da tohumlarının içerisinde bulunan fideciklerin gücü, bu sert ve odunsu kabuğu kırmaya yetmez. Bundan dolayı bizler yediğimiz zeytinlerin çekirdeklerini toprağa attığımızda, o tohumlardan zeytin ağacı çıkamaz.
Peki, doğal olarak bu iş nasıl gerçekleşiyor? Doğada zeytin meyvelerini en çok sevenler sadece insanlar değiller. İnsanların bu konudaki rakipleri karatavuk (Turdus merula) adı verilen küçük siyah renkli kuşlar. 24-25 cm boyunda ve simsiyah tüylerle kaplı olan ve gagaları sarı- kavuniçi renkli olan bu sevimli kuşlar zeytin meyvelerini çok severler. Bu meyveleri bir çırpıda yutan bu kuşlar kursaklarında zeytinin etli kısımlarını sindirirler. Ancak, onlar da bizim gibi odunsu yapıda olan zeytin çekirdeklerini sindiremezler ve dışkılama yoluyla sindiremedikleri çekirdekleri dışarıya atarlar. İşte sadece bu karatavukların kursağından geçmiş olan zeytin çekirdekleri toprağa düştüğünde çimlenebilir. Çünkü karatavuk kursağındaki küçük taşlarla ve sahip olduğu kuvvetli asitlerle zeytin çekirdeklerinin odunsu kabuğu, sindirim sırasında incelir ve yumuşar. Bu yüzden de karatavuklar tarafından kabukları inceltilmiş ve yumuşatılmış çekirdekler toprağa düştüğünde çimlenebilir. Zeytinlerin gerçek dostu olan karatavuklar sahip oldukları bu özellikle bizler için çok önemli.
Eğer karatavukları avlayarak neslini tüketirsek gelecek yıllarda yeni zeytin ağaçları gelişmeyecek ve karatavuklardan bir süre sonra zeytin ağaçlarının da nesli tehlike altına girecek.
*
Tamam, zeytin konusunda ekseriyetimizin bilmediği döngüsel bir bilgiye sahip olduk. İnsanın emek ve katkısı olmasa dahi zeytin ağaçlarının varlıkları devam edecek, çoğalacak, artacak, öğrendik. Çoğalıp artması için zeytin ağaçlarının “karatavuk” canlısın, hayvanının avlanmaması önemli, çok önemlidir. İnsanoğlunun var olduğu ilk zamanlardan günümüze ulaşan av, avcılık için aykırı sözler etmeyeceğim ama göz göre göre doğanın bu döngüsüne set çekmek, engel olmak, karatavukları ve benzeri yapıdaki hayvanları avlamak, öldürmek, insanoğlunun uzun vadede intiharı değil midir?
Mir Murat Demir
Yorum Yazın