Bütün insanlar rüya görür ve herkesin rüya görme kabiliyeti vardır. İşte bu yüzden rüya bizler için büyük önem taşır. Rüya kimi zaman bizler için birer aynadır. İnsanların bunalımlarını, sıkıntılarını, ruhlarını kemiren komplekslerini ortaya çıkaran bir ayna. Bu şuuraltı içinde saklı bulunan birçok şeyler sayesinde aklın idrak edemeyeceği bir bilgi hazinesi sayılır. Bazı rüyalarda bizleri felaketten korumak için uyarır ve kurtulma yollarını gösterir. O yüzdendir ki her rüyanın bir manası ve kendine has bir yorumu vardır.
Rüyalar, insan psikolojisi ve beyin sağlığı açısından önemli bir role sahiptir. İşte rüyanın insanlar için başlıca önemi:
1. Duygusal İşleme: Rüyalar, gün içinde yaşanan duygusal deneyimlerin işlenmesine yardımcı olur. Özellikle stres, kaygı ve travma gibi duyguların rüyalarda sembollerle ifade edilmesi, kişinin bu duyguları bilinçaltında işlemesine olanak tanır.
2. Hafıza ve Öğrenme: REM uykusunda görülen rüyalar, hafıza oluşumu ve öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesinde etkilidir. Beyin, yeni bilgileri eski bilgilerle ilişkilendirerek onları daha kalıcı hale getirir.
3. Yaratıcılık: Rüyalar, sıradışı bağlantılar kurma yeteneği sayesinde yaratıcı düşünceyi teşvik eder. Birçok sanatçı, yazar ve bilim insanı ilhamını rüyalardan almıştır (örneğin, Paul McCartney’in “Yesterday” melodisi bir rüyada gelmiştir).
4. Sorun Çözme: Bazı rüyalar, uyanıkken fark edilemeyen çözümleri ortaya çıkarabilir. Zihin, rüya sırasında daha serbest ve yaratıcı çalışır.
5. Psikolojik Denge: Düzenli rüya görmek, zihinsel dengeyi korumaya katkıda bulunabilir. Rüyasız ya da bozulmuş uyku döngüsü, depresyon, anksiyete gibi psikolojik sorunlarla ilişkilendirilmiştir.
1. Sigmund Freud’un Rüya Teorisi (Psikanalitik Yaklaşım)
• Temel Görüş: Freud’a göre rüyalar, bastırılmış isteklerin ve bilinçaltı dürtülerin dışavurumudur. Özellikle çocukluk dönemine ait bastırılmış arzular, rüyalarda semboller aracılığıyla ortaya çıkar.
• İki Katmanlı Rüya:
• Açık Rüya İçeriği (Manifest Content): Rüyanın hatırlanan yüzeydeki hikayesi.
• Gizli Rüya İçeriği (Latent Content): Asıl anlam; bastırılmış arzular, korkular ya da travmalar.
• Sansür Mekanizması: Ego, bu dürtüleri doğrudan ifade etmemek için sembollere dönüştürür. Bu yüzden rüyalar çoğu zaman mantıksız ve garip görünür.
• Örnek: Bir rüyada trenin tünele girmesi, Freud’a göre cinsel bir sembol olabilir.
2. Carl Gustav Jung’un Rüya Teorisi (Analitik Psikoloji)
• Temel Görüş: Jung’a göre rüyalar sadece bastırılmış arzuların değil, aynı zamanda kişinin kendini gerçekleştirme (bireyleşme) sürecinin bir parçasıdır. Rüyalar bilinçdışıyla iletişim kurmanın bir yoludur.
• Kollektif Bilinçdışı: Jung, herkesin paylaştığı evrensel bilinçdışı bir alan olduğunu savundu. Bu alanda arketipler (evrensel semboller) bulunur.
• Arketipler: Anne figürü, kahraman, gölge, bilge yaşlı adam gibi evrensel semboller rüyalarda ortaya çıkabilir.
• Amaç: Rüyaların amacı, bireyin ruhsal dengesini sağlamak ve kendini daha derinlemesine tanımasına yardımcı olmaktır.
Karşılaştırma
Özellik Freud Jung
Rüyaların amacı Bastırılmış arzuların ifadesi Psikolojik denge ve bireyleşme
Bilinçdışı tanımı Kişisel bilinçdışı Kişisel + kolektif bilinçdışı
Semboller Kişisel ve çoğunlukla cinsel içerikli Evrensel (arketipler)
Yoruma yaklaşım Tek bir doğru anlam arar Çok katmanlı, sembolik anlamlar içerir
ELİAS HOWE’NİN RÜYASI: Kanadalı Elias Howe dikiş Makinasının bütün mekanizmalarını hazırlamış lakin iğneye nasıl bir şekil vereceğini bulamamıştı. Bir gece rüyasında vahşi bir kabileye esir düşmüştür. Kabile reisi kendisini çağırıyordu. Kendisine dikiş makinesini bir önce yapmasını emretmişti. Eğer kısa bir süre içinde bu makine bitirilmez ise kabile reisi tarafından öldürülecekti. Elias Howe bu durum karşısında çok korkmuştu. Korkudan titreyen Howe bir an önce bir şey yapmalıydı. Aklına bir şey gelmiyordu. Bir süre sonra kabiledeki kişiler Howe ’nin etrafında toplandı. Artık ölüm vakti gelmişti. Ellerinde mızraklarla Howe’yi öldüreceklerdi. Howe bu mızraklara dikkatli bir şekilde baktığında çok önemli bir yapı gördü. Mızrakların uçlarında göz şeklinde delikler vardı. Sonrasında rüyasından uyandı. Rüyadan uyandığında deliği iğnenin ucuna koyması gerektiğini anladı. Bu iğne yapısını bir an önce uyarladı. Dikiş makinesine denediğinde bu buluşun başarılı olduğunu ve makinasının mekanizmasının tamamlanmış olduğunu gördü.
IRMAK GÖRMEK: Rüyada büyük bir ırmağa düşmek; büyük bir tehlikeye düşeceğinize, Irmaktan çabalayıp çıkarsa kurtulursa; selamete ereceğine, Irmaktan çıkamazsa, vefat edeceğine işarettir.
KADIN GÖRMEK: Rüyada kadın görmek dünyadır. Kadının kendi tarafına doğru geldiğini yada kendisine gülerek baktığını görmesi; dünya işlerinin iyiye gideceği şeklinde yorumlanır. Kadının kendisine bir şey verdiğini görmesi; rüya sahibinin dünya işleriyle meşgul olduğuna işarettir. Ziynetli ve güzel kadın gören zengin olur. Çirkin kadın görmek ise, fakirliğe düşeceğine, kadınlarla beraber oturduğunu görmesi; işsiz, tembel ve işe yaramaz bulunduğuna yorulur.
ALABALIK GÖRMEK: Rüyada alabalık görmek; hiç umulmadık bir yerden büyük bir yardım görüleceğine, beklenmedik bir dostla karşılanacağına, arzu ettiği seyahate gidebileceğine, aniden para, mücevher bulunacağına, güzel aşklara yelken açmak gibi yorumlanır.
AKTÖR GÖRMEK: Rüyada aktör görmek hayır ile yorumlanır. Rüya sahibinin yada bir yakınının başına güzel bir devlet kuşu konacağına, ikbal ve lükse kavuşacağına işarettir. Rüya sahibi kendisini aktör olmuş olarak görürse, uğraştığı işte başarıya koşacağına delalet eder.
ÇADIR GÖRMEK: Rüyada çadır; hayatınızda birçok değişikliğe uğrayacağınıza, Çadır kurmak; karlı bir işe girişeceğinize, Çadır sökmek ise; işlerinizin tepe taklak olacağına ve bundan dolayı zarara uğrayacağınıza işaret eder.
DERE GÖRMEK: Rüyasında güzel bir derenin gür aktığını görmesi; isteklerinin en kısa zaman gerçekleşmesine yorumlanır. Küçük dere insanın karısı ile tabir edilir. O rüyada görülecek iyi yada kötü her hal karısı ile yorumlanır. Akan bir dereyi veya su yolunu kestiğini gören, karısıyla ilişkisini keser. Dereden tatlı su içtiğini görmek; hayattan tat almaya, eğer içtiği su acı ise; hastalık ile tabir edilir. Dereden süt, bal vs gibi iyi bir şeyin aktığını görmek; hayırlara ve bereketlere, fakat kan, irin gibi kötü şeylerin aktığını görmekte; sıkıntı, gam ve kedere işaret eder.
GAZETE GÖRMEK: Rüyada gazete okumak; umulmadık bir olayla karışılaşacağına, eğer görülen matbaa ise; karlı bir işe geçeceğine işaret eder. Kendisini gazeteci olarak görmek ise; hediye ve ün ile yorumlanır.
HAYALET GÖRMEK: Rüyada korkunç bir hayalet görmek; öncelikle üzüntü sonrasında da büyük bir sevinç ile tabir edilir. Gördüğü hayalet tanıdığı bir kimsenin ölüsüne ait ise; istek ve emellerinin gerçekleşmesine yorumlanır.
KEDİ GÖRMEK: Rüyada kedi görmek; keder, gam ve düşmanlık ile yorumlanır. Bazı tabircilere göre kedi, her şeyi koruyup kollayan hizmetkar kimine görede, ev halkından hırsız olan biri ile yorumlanır. Rüyasında kedi öldürdüğünü gören bir hırsız yakalar. Kediyi sattığını görmek; nafaka ve fayda ile, kedinin evine girdiğini görmekte; evine bir hırsız gireceğine fakat bir şey çalmayacağını ifade eder.
SABİHA ÜNAL
AKADEMİK YAZAR
Yorum Yazın