İnsan için ne çok tanım, tanımlama yapılmış olsa da, insan denildiğinde ikiye ayırmak dışın da bir kategorize hali gelmiyor aklıma, yüzlercesi, binlercesi olsa da alt ayırımlar, kategorize halleridir. İnsan iyidir, iyi hal sabit kılınamayacağından iyi olmaya gayret gösteren, çabalayan her insan iyidir. İnsan kötüdür içinde aynı yorumu yapmak mümkün, insan tamamıyla kötü diye tanımlanmaz, kötü olmak için gayret verip çabalıyorsa, o zaman kötü demek mümkün o insan için. Zaman mefhumu bütünüyle kıstas alınıp, tüm yaşanmışlıklara bakılıp, değerlendirildiğinde, bilinç gerektiren bir yorumla insanın iyi ya da kötü tanımı ortaya çıkar. Pozitif, olumlu yaklaşımla, iyi insan özelliklerini, sahip olunması gerekenleri sıralayalım, tersi, tezadı ise kötü insandır.
Temizdir, bakımlıdır, iyi görünümlüdür, görünüşlerinde sadece fiziksel değil, ruhsal temizlik ve seviyeyi de temsil eder, yansıtırlar. Büyük ya da küçük, nasıl bir proje, nasıl bir iş, uğraş olursa olsun, sonunu getiremeyecekleri işlere girmez, kalkışmazlar. Somut tanımlı işler değil sadece, soyut girişimlerinde de aynıdırlar, sevmeleri de, arkadaşlıkları da, dostlukları da ‘ahiretlik’ tanımına çok uygundur. İyi insan birlikteliği, ikili ilişkileri içine sindirmişse, bitsin diye değil, hep devam etsin diye çaba gösterirler. İyi insan için eşi, sevdiği, dostu, arkadaşı hep iyidir, iyi olması, iyi görünmesi, sağlıklı, nüktedan, bilgili, varlıklı, bilge olması, iyi insan duruşunun çıktısıdır. İyi insan cesurdur, iyi insanın hayatına müdahil aldığı insan da mutlak cesur olmalıdır, tamamlayıcı olmalıdır. Her şeyin yolunda olması ya da olmaması umurlarında olmaz iyi insanların, seviye hangi boyutta olursa olursa olsun daha iyi olması için mücadele ederler, çaba gösterirler.
Aramayın, iyi insan tanımım da cinsiyet aramayın, erkek için de kadın için de geçerlidir. An gelir anne gibi an gelir baba gibi tavır ve davranış sergileseler de, temelinde insan olmak yeterlidir, insan, iyi insan olmaya. Değsin kararına varmışsa iyi insan, göremeyeceğin ataklığı da taşı çatlatacak sabır da görmen mümkündür. Değeceğine karar vermişse iyi insan bir kişiyi değil, birkaç kişiyi değil, dünyayı karşısına alır. Hisleri, duyguları öylesine güçlenmiştir ki, değip değmeyecek insanı da çok defa ıskalamadan tanır. Gösterişi hiç sevmez iyi insan, sözlerinde de, söylemlerinde de, eylemlerinde de gösteriş ve abartı hiç ama hiç bulamazsınız. Gösterişten uzak olma, uzak durma hali öylesine kişiliğine yapışmıştır ki, olan hali, gerçekleşen hali dahi basitleştirme gayretine girerler.
İyi insan için en mutlu an doğru anlaşılmaktır, doğru anlaşılmanın sonunda menfi ya da müspet sonuçlara değil, doğru anlatıp, doğru anlaşılmaya odaklıdırlar. Söylemişse doğrudur, hareketine girmişse doğrudur, eylemin bir parçası olmuşsa doğrudur, doğru olarak benimsemiştir, öyleyse doğru anlaşılsın ister, yakıştırma olmadan, mecaz aranmadan. Erkek ya da kadın iyi insan payesini almış, sahiplenmişse, kıskançlıktan ziyade yarısı saydığı sevdiğini kendisi olmadığı zamanlarda dahi kendisini temsil edeceğinden temizliğinden giyimine kuşamına kadar, enerjisi ve yüksek moraline kadar iyi, en iyi, çok iyi olsun isterler, iyi olsun diye de çaba gösterirler.
İyi insan vericidir, ailesi için, sevdiği için, çevresi için, dostları, arkadaşları için, tüm insanlık için vericidir, bitmez hayvanlar için de nebat için de vericidir. Ne yaparım ve neler yapabilirim sorularıyla bütünleşmiş yaşar. Adaletli olmak kişiliği ile bütünleşmiştir, adaletsiz olmayacağı gibi adaletsiz tüm tavır ve yaklaşımları reddeder, bilinçli ve taktiksel ise bu adaletsiz hale muhataplığı tüm müdahilleri hayatından siler, yok eder.
İyi insanın iyi olmaya dair verdiği uğraş, hayatı boyunca gösterdiği çaba ne verir, ne katar hayatına çoğunlukla analitik hesaplarla sonuçlanmaz da, bilinen kesin ve net gerçek, sarsılabilirler de yıkılmazlar. Hayatları boyunca sudan sebepler ya da popülist akımlar için asla değişmezler, yaşadıkları her gün, her saat gelişirler. İyi insan olmanın yazılı bir metini, yasası, kurallar dizisi, raconu yok gibi bilinse de, iyi insan için hepsi binde birlik yanılma payıyla akılda ve yürektedir.
Ayrıntılara girildikçe her tanımlama altından yeni örneklemeler ve açıklamalar çıkacaktır. İyi insan tanımı şöyle de nihayetlendirilebilir: yapılan tavır ve hareketler biri ya da birileri zarar görsün diye değil de, akıl hanesinden geçmiş, vicdani testi başarmış, yanına da zarafeti ve seviyeli duruşu katmışsa, niyet iyi, gidiş iyi, müsebbibi de iyi insandır. Sonucun kötü olması rol model seçilen tek insana mal edilemez, kelebek etkisi ile kötü aranıyorsa yüzlerce, binlercesini bulmak mümkündür. Akıl ve yürek birlikteliği, sevgi ve deneyimle harmanlanıp, bilgiyle yoğrulursa, etik kurallara dönerse yüzünü, o insan iyi olmaya kararını vermiştir. Düşünmek, hayalini kurmak, istemek, çaba göstermekte başarının yarısı değil midir, yarısı cepte ise peşi sıra diğer yarısını başaracaktır. İyi insan olmak zor değil, hayal etmek, istemek, iyiliği beslemekle, iyiyi övmekle başla, değişimi göreceksin.
Mir Murat Demir
Yorum Yazın