Yarım asırlık yaşama deneyimine sahip her okurum geçmiş yıllarda yaşayıp gördüklerini “mazi” diye hatırlar ki, doğrudur, doğaldır. Mazi de yaşadıklarımızla bugün yaşadıklarımız arasında kıyaslama yapıp neleri kaybettik, neler kazandık, iyiye mi gidiyoruz, daha mı kötü diye kendi beynimizde dahi düşünceler oluşturup kıyaslamalar yapmamız mümkün. İyi madem, yazılı bir kaynak, “Hayri Öven” 1952 yılında not almış, pek çoğu tanıdık, faydalanalım.
Puro Tuvalet Sabunu banyolarda,
Baş ağrıdığında Gripin,
Diş macunu Radyolin ve İpana,
21 puan bilgi yarışması radyoda,
Sunucu Orhan Boran,
Güreş spikeri Eşref Şefik,
Futbol spikeri Halit Kıvanç
Boks spikeri Orhan Ayhan,
Dergiler Akbaba, Yelpaze, Hayat, Ses,
Dünyayı anlatan Hikmet Feridun Es
Aylık dergi Bütün Dünya,
Ocaklarda havagazi’ yarısı hava
Musluklarda Terkos ve Elmadağ suyu.
Ampuller Tungsram,
Dikiş makineleri Singer ve Minerva,
Çamaşır makinesi merdaneli Hoover,
Golden ve Mabel cikletler Artist resimli’
Parker dolmakalem en iyisi.
PA-RO çocuk maması ana sütüne en yakını,
Tiyatrolar çok popüler,
Sinemalara yabancı filmler iki yıl sonra geliyor,
Beş dakika arada gazoz, Frigo, Eskimo,
Taksiler damalı şeritli,
Ayaklarda Gislaved lastikli.
Mahalle bekçileri, geceleri düdük çalar,
Kavşaklarda beyaz kolluklu trafik polisleri.
Hilton Otelinin sansasyonel açılışı,
Nat King Cole'un İstanbul'a gelişi,
İlk banka soyguncusu Necdet Elmas,
Tombalalı, kuruyemişli yılbaşı geceleri,
Bayramlarda harçlıklı el öpmeleri,
Okullarda Yerli Malı Haftası,
Sokaklarda çıngıraklı yoğurtçu ve bozacı,
Çocukların İstop oynu,
Bir iki üçler / Yaşasın Türkler /
Dört beş altı / Polonya battı /
Yedi sekiz dokuz / Almanya domuz /
On on bir on iki / İngiltere tilki.
Marshall Yardımından sonra ilave;
Onüç, ondört, onbeş / Amerika kardeş..!
Evde kağıt oyunu Bezik,
Kadınların kabul günü, dantel örgüsü,
Mavi Çivit ile yıkanan çamaşırlar,
Nacet', Job jiletle tıraş olan erkekler,
PeReJa Limon Kolonyası ikramları,
Gravatla gidilen Beyoğlu turları,
Balina yakalı gömlekler, ütülü pantolonlar,
Nacar, Tissot kol saatleri,
Yegâne Medya TRT radyosu,
Santrala Şehirlerarası telefon yazdırma,
3 saat başında nöbet tutma.
Marconi, Aga, Grundig radyolar,
78'lik taş plaklarla dinlenen tangolar,
Grundig TK 24 makaralı teypler,
Teksas ve Tommiks resimli romanlar,
Gazoz kapağı koleksiyon ve takasları,
Tekerlekli Tornetle yokuş kaymaları,
Radyoda Arkası Yarın skeçleri,
Kurmalı Sahibinin Sesi Gramofonları,
Birdirbir ve Uzun Eşek oyunları,
Gazetelerin topak yapılıp iple bağlandığı toplarla oynanan sokak maçları,
İp atlama, yakantop ve seksek oyunları,
6-8 silindirli Amerikan otomobilleri tadil edilmiş dolmuşları
Minibüs denilen şey henüz yoktu,.
Çorapların delinen topukları, ahşap yumurtalara geçirilip örülürdü,
Yoksul ama yoksul olduğunu bilmeyen insanlar yaşardı ülkemizde,
Dünya da ne olup bittiğinden habersiz,
Ölçülü, özenli ve tutumlu, mutlu yaşayan insanlardı.
Onur, erdem, namus gibi değerler, toplumda daha popülerdi..
Yolda karşılaşanlar başıyla selam verir,
Selamünaleyküm ve Aleykümselam denirdi.
Ve hala Türkçesi icat edilmedi..!
Çok zenginler asker ve memur,
çok fakirler ülkenin köylüsüydü….
..
Hem eskileri yâd etmek, hatırlamak hem de günümüzle kıyaslamak için bu anılar, saptamalar dizisini ekledim yazıma. Amerika için yine övgüler varmış o günlerde, günümüzden farksız. Günümüzle çok farklı bir yapılanma, gerçek de var imiş, o yıllarda çok zenginler, asker, memur, günümüzde hiç değil. O yıllarda ülkenin fakirleri köylüler, günümüzde de köylüler fakir ama yanına memuru, askeri, işçiyi, emekçiyi, sanatçılarında ekseriyetini alarak. Yarım asırdan çok daha fazla süre öncesi ülkem ve günlük yaşam, döngü ile günümüzün sundukları, yaşam şeklimiz. O yıllardan günümüze ulaşan yazılı metin, günlük ya da aptamalar dizisinde dahi dikkatimiz çekti, belki sizde okurken dikkatinizi cezbetmiştir, çocukların sokak oyunlarında dillendirdikleri manilerde dahi Amerika başarılı olmuş, “Amerika kardeş” dedirterek. Milenyum sonrası bilimin ve teknolojinin gelişimi ile yaptığımız her iş için yardımcı, destekleyici alet, ekipman, cihazlar kullanıyoruz. Otomobilden elektronik cihazlara kadar çokça çeşit ve modellere sahibiz. İnsanlar arasında diyalog daha zayıfladı ve toplumun ekseriyeti her şeyin olduğu huzur ve mutluluğun olmadığı, yarınlarından umut duyamadığı mutsuz bir hayat yaşamakta, öyle mi diye düşünelim neden ve etkenleriyle.
Mir Murat Demir
Yorum Yazın