Kriz durumlarında, bazıları başa çıkması zor görünen ve insanı tamamen bunaltan oldukça stresli anlar yaşar. Aklını kaybetmiş gibi hisseder, kızgındır. O an düzenleyemediği ve hatta panikleyebileceği yıkıcı duygularla dolup taşar. Bu gibi durumlarda bu tamamen normaldir ve bundan utanmaya gerek yoktur. İnsan hisli,
sadece belirli ölçüde zihinsel ve ruhsal strese katlanabilen varlıktır.
Bir insanın ne kadar dayanabileceği kişiden kişiye değişir.
Biri çok, diğeri daha az dayanabilir. Bu, sadece kişinin kendi dayanma potansiyeli ile değil, aynı zamanda bireysel yaşam koşullarıyla da ilgilidir. Özellikle ruhsal açıdan stabil olmayan veya zaten zor günlerden geçen insanların genellikle eşiği düşüktür. Bu da normal ve bunun için kendini yargılamamalıdır.
Bu son derece stresli anlarda özellikle örneğin Borderline, travmaları, obsessiyonları veya korkuları olan insanlar bir duyguda öylesine sıkışmıştırki, beyinlerindeki mantıklı düşünme bölgeleri kısa süreliğine engellenir. Bu nedenle, son derece yüksek bir duygusal açıdan gerginlikte, yalnızca güçlü duyusal uyaranları tetikleyen beceriler (skills) ilk an için yardımcı olabilir. Bu stres toleransı becerileri, ana geri getirmek ve kendisini tekrar topraklamak adına yüksek gerginliği olabildiğince çabuk sona erdirmek için kısa vadeli etkili araçlardır.
Diyalektik davranışçı terapide (DBT), stres toleransı becerilerinin uygulanması, ilk yardım çantasında kendine zarar vermemeye ve her zaman hazırda olan alternatifleri öğrenmeye hizmet eder. Bu tür beceriler, örneğin acı biber veya amonyak ampulleridir.
Ama acı biber ısırmanın veya kokulu bir ampul koklamanın sakinleştirici etkisi nedir?
Evet, bu ilk başta garip gelebilir. Ancak kesinlikle etkilidir. Amaç güçlü bir fiziksel uyaran ile yüksek içsel gerginlikten dikkati dağıtmak ve stres seviyesini düşürmektir.
İçsel gerginliğin artmaya başladığını ve dayanılmaz bir seviyeye yaklaşacağını hissettiği anda, acil durum çantasında çeşitli araçlarla karşı koyabilmek mümkündür.
Bu acil durum çantasında ne var?
Acil durum çantası bir yandan dikkat dağıtıcı, diğer yandan yatıştırıcı araçlar içerir.
Dikkat dağıtıcı araçlar, parfüm, tarçın veya vanilya gibi koku alma sinirlerini uyaranları veya amonyak gibi keskin bir kokuyu içerir.
Tat tomurcukları için uyaranlar acı biber veya limondur.
Fiziksel duyum için uyaranlar, örneğin, bileğe bir lastik bant, kola sürtmek için sert bir fırça, parmağa takmak için bir mandal veya bir kirpi topudur.
Tüm bu dikkat dağıtıcı uyaranlar, iç gerginliği hızla azaltmak için gerekli yoğunluğa sahiptir.
Zihinsel dikkat dağınıklığı ve duygusal sakinleştirme araçları arasında, olumlu duyguları hızla uyandıran her şey vardır.
Örneğin:
Pelüş hayvan, sevdiklerinin fotoğrafları, iyi duyguları uyandıran bir mail veya mektup, en sevdiği müziği dinlemek, gurur duyduğu şeylerin bir listesi, olumlu onaylamaların bir listesi veya içindeki çocuk için güzel çocuk ve peri masal filmleri.
Ayrıca, kriz anında arayanacak arkadaşların telefon numaraları listesi, terapist, varsa terapist, manevi destek hattı, ve olumsuz düşüncelere karşın kendi yazdığı olumlu düşüncelerin bir listesi ile bir kriz planına sahip olmak da mantıklıdır.
Yaratıcılık
Duygusal olarak sakinleşmek için yaratıcı olmak da yararlıdır.
Bu, eğlenceli olan her şeyi içerir ve gerginliği azaltmak ve kafayı olumlu anlamda meşgul etmek için iyi duygular uyandırır.
Boyama, çizim, örgü, tığ işi, ellerle bir şeyler şekillendirme, mandalaları renklendirme, bulmacalar, dans veya temiz havada yürüyüş gibi hareketler, farkındalık egzersizleri ve meditasyon.
Olası krizi yönetmek için gerekli donanımlara sahip olduğunu bilmek bile tek başına güven hissini veriyor. Duygusal acil durumun insafına çaresizce teslim olmadığını bilir.
HANIM DEMİRBAŞ
UZMAN SOSYAL PEDAGOG
VE AİLE DANIŞMANI
Yorum Yazın