Narzisistik Annelerin Yaygın Davranışları
• Çocuklarını kendi uzantısı olarak görürler; başarılarını kendilerine mal eder, başarısızlıkları ise çocukların katlanması gereken “utanç”tır.
• Empati yoksunluğu, aşırı kendine odaklanma ve sürekli hayranlık beklentisi sık görülür.
• Sınırları hiçe sayma, manipülasyon ve suçluluk duygusu yaratma yoluyla çocuk üzerindeki kontrolü sürdürme eğilimindedir.
• Bazı durumlarda, gizli (örtülü) narsisizm söz konusudur: Görünürde sevecen, aslında manipülatif ve duygusal olarak yıpratıcı bir ilişkidir.
Çocuklar Üzerindeki Etkileri
• Benlik saygısında ciddi düşüş, sürekli mükemmellik arayışı ve içsel eleştiriye açık bir yapıya dönüşürler.
• Enmeshment (duygusal iç içe geçme): Çocuğun kimliği, sınırları ve bağımsızlığı yeterince gelişemez.
• Suçluluk ve utanç duyguları sıklıkla çocukta derin iz bırakır; “ben yetersizim” hissi yoğunlaşabilir.
• “Narsistik tedarik” kavramı: Narsisistik anne, duygusal tatminini çocuklarından sağlamaya çalışır. Çocuklar da rol model haline gelir.
• Kendi yetişkinliklerinde, çocuklar kendine yabancılaşma, kimlik ve özgüven sorunları, ilişkilerde zorlanma yaşayabilir.
Belirtiler – Neler Gözlemlenebilir?
• Eleştirel ve küçümseyici tutum, “saklanamaz” denilen bir mukayese kültürü.
• Aşırı beklentiler: Çocuktan kendisinin başaramadığı şeyleri başarması beklenir.
• Kardeşler arasında manipülasyon: Çocukları birbirine karşı kışkırtarak kendi odağında tutma eğilimi.
• Görünüşü mükemmel tutma takıntısı, imajı koruma ve başarıyı abartma.
• Seçici sevgi ve hayranlık bekleme, çocuklarının ona hayran olmalarını ister.
• Sınır ihlaline karşı aşırı hassasiyeti: Çocuğun ‘hayır’ demesi kişinin varlığına tehdit olarak algılanır.
Yetişkinlikte Görülen Davranış Tepkileri
• İlişkilerde onay arama, kod bağımlılığı: Başkasının onayına aşırı ihtiyaç duyma görülebilir.
• “Fawn”, yani uyum sağlama tepkisi: Çatışmadan kaçmak için aşırı suçlu ve itaatkar davranış sergileme.
• Yetersizlik ve sahtecilik sendromu, duygu, kimlik ve özgüven krizleri.
• Travma sonrası yakınsama sorunları: Kaygı, depresyon, travmaya bağlı sorunlar sık görülür.
Yardım ve Yeniden Yapılanma
• Sınır koyma ve duygusal mesafe: İlişkiye devam edilecekse dahi içsel koruma ön planda tutulmalı.
• Profesyonel destek: CBT, EMDR ve travma terapileri önerilen yaklaşımlardır.
• “No contact” (iletişimi kesme) bazı durumlarda ruh sağlığı ve bağımsızlık için gerekebilir.
Aile bağlarının korunup korunmaması, sosyal medya ve danışmanlarca popüler kararlardan biri; ancak her bireyin durumu farklıdır. Profesyonel değerlendirme şarttır.
Kısacası: Akılda Kalıcı Özet
Narzisistik anneler, çocuklarıyla kurdukları ilişkiyi kendi egolarını besleyecek bir sistem olarak kurar. Çocuklar kendi kimliklerini özgürce keşfedemez; benlik saygısı, özgüven ve sınırlar bulanıklaşır. Bu dinamik, yetişkinlikte duygusal bozukluklar, ilişkilerde sorunlar ve kimlik çatışmalarına yol açar. İyileşme yolunda sınır koymak, terapi almak, klinik destek ve bazen de iletişimi tamamen kesme gerekebilir. Destek grupları ve profesyoneller, bu yolda yalnız olmadığınızı hatırlatır.
Haftaya başka konuda buluşmak üzere hoşçakalın
HANIM DEMİRBAŞ
UZMAN PEDAGOG VE AİLE DANIŞMANI
Yorum Yazın