Örgüt üyeliği suçu olarak bahsedilen suç belirli bir örgüte üye olan ve örgütün amaçlarını benimseyen ve gereken tüm örgüt görevlerini yerine getiren kişiyi ifade etmektedir. Örgüt kurma ve örgüt üyeliği suçu TCK 220. Md. ele alınmıştır. Örgüt üyeliği suçunda kişi ; örgüte üye olmayı, örgütün faaliyetlerine katılmayı, bağlanmayı ve örgütün hiyerarşik yapısındaki yöneticilerinin emirlerini yerine getirir. Suç örgütü suçunun nasıl oluşacağı ve unsurları TCK 220’de düzenlenmiştir. Örgüt üyeliğinin silahlı olması durumunda ise TCK 314’de ceza artırılarak ayrı bir düzenlemede yer verilmiştir. Yargıtay’a göre; Bir örgüt, kanunda suç olarak sayılmayan ancak hukuka aykırı olan fiilleri gerçekleştirilmek için kurulmuş olsa bile amaçları kanunda suç olarak tanımlanan fiilleri işlemek değilse örgütlenme suçu kapsamına alınmaz. Her örgütlenme bir suç örgütü değildir. Örneğin, sendikalar, siyasi partiler, dernekler vs. Bu tür örgütlenmeler ile suç işlemek için kurulan örgütler arasında amaç farkı vardır.
Bu nedenle Yargıtay suç işlemek için kurulan örgütleri belirlemek için bazı koşulların varlığını aramıştır ve bu koşulların hepsinin bir arada bulunması gerekir:
• Örgüt üyeliği suçundan bahsedilirken üyeliğin sağlandığı grubun üye sayısı en az 3 kişi olması gerekir.
• Hiyerarşik ilişki, emir alan veya veren yani bir alt- üst ilişkisi olarak ifade edebiliriz. Bir emir komuta ilişkisi vardır. TCK 220’ de tanımlanan bir suç örgütünden bahsedebilmemiz için örgüt içerisindeki kişilerin konumu hiyerarşik bir yapı içerisinde alt- üst ilişkisi şeklinde olmalıdır.
• Suç işlemek amacıyla kurulan örgütlenmelerde amaçları doğrultusunda suç işleme devamlılığı aranır. Yani suçları işlemede bir devamlılık iradesi söz konusudur. Örgüt devamlılık arz etmelidir.
• Suç işleme iradesi ile kurulan bir örgüt olması gerekmektedir. Suç işlemek için kurulan bir örgütte amaçlanan suçlar belirsiz sayıdadır.
• Suç işlemek için kurulan bir örgütte amaçlanan suçları işleyebilmek için yapısı, sahip olduğu üye sayısı ve araç gereç bakımından amaç suçlara elverişli olması aranmaktadır.
Suç örgütü kurmak veya suç örgütünü yönetmenin cezası 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezasıdır. Suç işlemek için kurulan örgütler silahlı olabileceği gibi silahsızda olabilir. Kurulan suç örgütünün silahlı olması halinde verilecek ceza dörtte birinden yarısına kadar artırılması söz konusudur.
Örgüte üye olma suçunun oluşması için kişinin, üye olduğu örgütün amacını ve niteliğini bilerek örgüte sürekli olarak katılmış olması gerekir. Suç örgütüne üye olma suçunun cezası bir yıldan üç yıla kadar hapis olmakla birlikte örgütün silahlı olması durumunda dörtte birinden yarısına kadar artırılarak verilir.
Peki örgüt üyesi olmayıp dışardan ayardım edenlerin durumu nedir? Örgütün hiyerarşik yapısı dışında kalarak örgüte yardım edenler örgüt üyesi değildir. Örgüt bünyesinde olmayan bu kişiler, örgütün suç işlemesine bilerek ve isteyerek yardım ederek katkıda bulunurlar. Örneğin; örgüte yer tahsis edilmesi, yiyecek ya da silah temin edilmesi, belirli bir konuda bilgi, belge verilmesi vb. yardımlar olabileceği gibi maddi yardımlarda olabilir. Örgüt bünyesinde olmayan bu kişilerin, örgüt üyesi gibi cezalandırılacağı öngörülmekle birlikte yardımın niteliğine göre de ceza üçte birine kadar indirilebilir.
Propaganda yapmak; bir ideolojiyi, düşünce sistemini birden fazla kişiye kabul ettirmek ya da benimsetmek için gerçekleştirilen faaliyet olarak tanımlayabiliriz.
Örgüt suçunun oluşması bakımından propagandanın suç örgütünün şiddet, tehdit, cebir içeren yöntemlerine başvurmayı teşvik etme, övme ya da meşrulaştırma amacı ile yapılması gerekmektedir. Cezası, bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası olmakla birlikte eğer basın ve yayın yoluyla yapılmışsa ceza yarı oranında artırılır.
Suç işlemek amacıyla örgüt kuran kurucuların ve yöneticilerinin etkin pişmanlıktan yararlanarak ceza almaması için şu koşulların sağlanması gerekmektedir ;
• Suç işlemek amacıyla örgüt kurulmuş ya da kurulan örgütü yönetme suçu işlenmiş olmalıdır.
• Suç işlemek için kurulan örgütün amaçları doğrultusunda henüz hiçbir suç işlenmemiş olmalıdır.
• Kurulan bu örgütün hakkında soruşturma faaliyetlerine başlanmamış olmalıdır.
• Örgütü kuran veya yöneten kişilerin, bu suç örgütünün suç işlemeden dağılmasını veyahut verdiği bilgilerle dağıtılmasını sağlamaları gerekir.
Suç işlemek için kurulan bir örgüte üye olan kişilerin etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanarak ceza almaması için şu koşulların varlığı gerçekleşmiş olmalıdır ;
• Kişi, örgütün hiyerarşisi içine dahil olarak üye olması gerekmektedir.
• Üye, suç örtünde işlenen suçlara iştirak etmemiş olmalıdır.
• Örgütten ayrılmak isteyen üye, bizzat kendisi makamlara başvurarak bunu bildirmelidir.
Suç örgütü üyesinin, makamlar tarafından yakalanması durumunda etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanması için aranan koşullar ;
• Örgüt hiyerarşisi içine dahil olan üye, örgütün amaçları doğrultusunda hiçbir suça iştirak etmeden yakalanmış olmalıdır.
• Yakalanan örgüt üyesi, makamlara örgütün dağıtılması veya örgütteki kişilerin yakalanmasını sağlamak için bilgiler vermelidir.
Kurulan suç örgütünde kurucu, yönetici, üye, örgüte üye olmadan örgüt için suç işleyen ve yardım eden kişinin;
• Gönüllü olarak teslim olmaları,
• Suç örgütünün faaliyetleri çerçevesindeki işlenen suçlarla ilgili bilgi vermeleri halinde haklarında örgüt kurmak, yönetmek veya üye olmak suçundan dolayı haklarında cezaya hükmolunmaz.
Etkin pişmanlık hükümlerinden yararlanan kişiler için 1 yıl süre denetimli serbestlik tedbiri vardır ve denetimli serbestlik süresi 3 yıl kadar uzatılabilir. Aynı zamanda etkin pişmanlık hükümlerinden bir kere yararlanılabilir.
Verilen cezalar adli para cezasına çevrilebilir mi? Suç işlemek amacıyla örgüt kuran veya yönetenler için kanunda öngörülen ceza miktarı nedeniyle hapis cezası adli para cezasına çevrilemez.
Örgüt üyeleri, örgüte üye olmadan yardım eden yine örgüte üye olmaksızın örgüt için suç işleyen kişiler ve örgüt propagandası yapan kişilere verilecek hapis cezası adli para cezasına çevrilebilir.
Haftaya başka bir yazıda buluşmak üzere hoşçakalın
AV.MERAL KOÇHAN
HUKUK DANIŞMANI
Yorum Yazın